18 maja 2019 miałem okazję uczestniczyć w warsztatach zorganizowanych przez Zachodniopomorski ZPN w Szczecinie. Warsztaty te prowadził trener Marek Wanik, ogromny autorytet z zakresu szkolenia dzieci i młodzieży, który na co dzień pracuje w DFB (Niemiecki Związek Piłkarski). Tradycyjnie chciałbym podzielić się z wami notatkami z tego szkolenia.
Na wstępie powiem tylko, że jestem pod ogromnym wrażeniem wiedzy trenera Marka Wanika! Padały same konkrety, dużo szczegółów, podparcie badaniami, chętnie i wyczerpująco odpowiadał na pytania, a w przerwach przysłuchiwał się jakie mamy wątpliwości i chętnie włączał się do dyskusji. Naprawdę wielki szacunek!
Temat warsztatów to “Współczesne metody i tendencje szkolenia techniki młodych zawodników”. Dzisiaj pokażę pierwszą część notatek związaną z nauką i doskonaleniem techniki, a w jednym z kolejnych wpisów wrócę do drugiej części warsztatów poruszających temat metody powtórzeniowej bez powtórzeń, czyli metody zróżnicowania.
Myślę, że oba zagadnienia będą was mocno interesowały, a przy okazji bardzo dużo było w tym wszystkim treningu najmłodszych (skrzat i żak).
Notatki jak zawsze robiłem w kilku kolorach, z wykorzystaniem motywu podobnym do map myśli. Zawsze tak notuję i mam nadzieję, że dobrze wam się je czyta, bo mi zdecydowanie łatwiej jest powtarzać tak zapisany materiał. Możecie je pobrać na samym dole tego wpisu.
Jeśli chcecie więcej takich notatek to znajdziecie je tutaj:
- ▶️ Komunikacja rodzic-trener-zawodnik (Bartosz Zawidzki),
- ▶️ Szybkość działania z piłką w futbolu (Miłosz Stępińki),
- ▶️ Moje notatki z kursu UEFA B (2014 rok).
Przejdźmy teraz do samego wykładu i moich notatek. Chciałbym zwrócić uwagę tylko na kilka kwestii, ale notatki wstawiam całe. Możesz je spokojnie przejrzeć i jeśli coś będzie niejasne lub chciałbyś, żebym jakiś temat rozwinął to pisz śmiało. Wystarczy wrzucić komentarz pod wpisem.
Możesz też dołączyć do naszej grupy – TRENERZY – PIŁKA NOŻNA DLA DZIECI – gdzie poruszamy wiele tematów związanych z treningiem najmłodszych zawodników. Jest też tam post z rozwinięciem tego wpisu i dyskusją o nauczaniu techniki.
Skrzat i żak
Pierwsza rzecz – priorytety treningowe w najmłodszych grupach (skrzat i żak) oraz moduły treningowe. Wygląda to tak:
- ▶️ SKRZAT: 30% wszechstronny ruch + 20% wszechstronne zadania z piłką + 20% małe gry z piłką + 30% swobodna gra w piłkę nożną.
- ▶️ ŻAK: 10% wszechstronny ruch + 30% wszechstronne zadania z piłką + 30% zabawowe poznanie techniki + 30% gra w piłkę nożną.
Jakie rzeczy najmocniej podkreślał trener Wanik w odniesieniu do skrzatów?
Przede wszystkim mówił o braku treningu techniki w skrzatach i koncentracji na budowaniu skarbu ruchowego (wielu różnorodnych ruchów, różnych bodźców, różnych sportów).
Kompletny brak taktyki w skrzatach, tylko swobodna gra i zadania indywidualne.
Zbyt szybkie przechodzenie do kolejnych etapów. Skrzat trenuje tak jak żak, żak jak orlik, młodzik jak junior, a junior jak senior. To jest największy błąd jaki może być. Nie wolno nam przeskakiwać etapów, dzieci powinny robić to do czego są zdolne, to co jest dostosowane do ich rozwoju i etapu życia. Róbmy swoje, trzymajmy się planu, a to zaprocentuje w przyszłości. To dotyczy nie tylko skrzatów, ale każdej kategorii wiekowej. Jednak w skrzatach jest najbardziej widoczne (i szkodliwe).
Brak treningu techniki nie oznacza, że nie występują elementy piłkarskie. Jest prowadzenie piłki, jest gra 1×1, są strzały. Jest to jednak robione w swobodnej formie, na tyle na ile dzieci potrafią i są w stanie te elementy wykonywać.
Jakie rzeczy najmocniej podkreślał trener Wanik w odniesieniu do żaków?
W kontekście nauczania techniki podkreślał kilka razy wyrażenie “trening koordynacyjno-techniczny” nakierowując naszą uwagę na prawdziwy priorytet u najmłodszych – koordynację.
Wiek żaka to pierwszy szczebel treningu technicznego.
To także moment gdzie pojawiają się pierwsze predyspozycje do gry taktycznej. Jednak uczulał, że chodzi tutaj tylko o taktykę indywidualną (1×1). To nadal etap egocentryczny i nie wolno nam przestawiać dzieci na grę zespołową (patrz zbyt szybkie przechodzenie do kolejnych etapów).
Zbyt wczesny nacisk na “technikę idealną” powoduje tak naprawdę złe nawyki. Dzieci nie są w stanie wykonać idealnie konkretnego elementu, próbują, ale często łapią złe wzorce. Gdy trener skupia się na technice indywidualnej, a dziecku nie wychodzi (bo to za wczesny etap) to wtedy właśnie budujemy złe nawyki! Najpierw mamy dać różnorodne bodźce, wzory ruchowe, skarb ruchowy i koordynację. To jest ważniejsze i w późniejszym czasie ułatwi pracę nad prawidłową techniką.
Orlik i młodzik
A co ze starszymi grupami? Może zrobię podsumowanie grup wiekowych:
- ▶️ skrzat – brak treningu techniki (wszechstronne zadania z piłką),
- ▶️ żak – zabawowe poznanie techniki (pierwszy szczebel),
- ▶️ orlik – nauczanie techniki piłkarskiej,
- ▶️ młodzik – systematyczny trening techniki.
To w kontekście nauczania i doskonalenia techniki. Nie będę się tutaj rozpisywał, chyba widać jak na dłoni do czego trzeba dążyć.
Widzicie, że mam też tutaj odnotowane i podkreślone dwie rzeczy. Pierwsza to metody Horsta Weina (Funino) jako sposób na naukę gry i rozwój kreatywności. Druga to złoty wiek szkolny (kluczowy okres).
Podstawa techniki
Ponowne podkreślenie co jest najważniejsze w najmłodszych grupach (skrzat i żak)! Jest wiele innych elementów, na których powinniśmy się skupić, aby zbudować podstawę techniki i później uczyć jej w dużo bardziej efektywny sposób, niż katowanie formy ścisłej i wczesna specjalizacja 5- czy 6-latków.
Tutaj najważniejszy jest ruch, koordynacja, różnorodne bodźce i budowanie skarbu ruchowego. Dodajmy do tego mnogość różnych sytuacji i związane z tym różne doświadczenia ruchowe (zabawy i gry) oraz zdolności analityczne (małe gry, gry) i mamy przepis na zbudowanie fundamentu pod technikę.
Trener Marek Wanik zaznaczył też, że układ nerwowy dzieci pracuje inaczej niż dorosłego. Niby oczywiste, ale patrząc po turniejach dziecięcych mam wrażenie, że jakieś 75% trenerów tego kompletnie nie rozumie. Dzieci nie radzą sobie ze stresem, z krytyką, nadmierną presją. Dlatego zarówno na treningu jak i meczu potrzebna jest przyjazna atmosfera, pozytywne nastawienie i właściwa komunikacja. A za to wszystko odpowiada właśnie trener!
Podsumowanie
Podsumowując mamy 3 kluczowe rzeczy!
1. Podstawa koordynacyjna – budujemy fundament, by potem efektywniej uczyć techniki. Na treningu skupiamy się na potrzebach i możliwościach dzieci, a najmłodsi mają potrzebę ruchu i zdobywania doświadczenia (różne bodźce), a nie wałkowania techniki idealnej (specjalizacja).
2. Nie przeskakiwanie etapów – czyli każde dziecko musi przejść spokojnie przez poszczególne etapy treningu. Nie można przechodzić zbyt wcześnie do następnego lub całkowicie pomijać pierwszych etapów. Trening to logiczna całość, długi proces, harmonijny rozwój z uwzględnieniem etapów. Przeskakując za wysoko pozbawiasz dzieci fundamentów i przez to trudniej będzie pracować w późniejszym okresie.
3. Dobry wykonanie (prawidłowe nawyki) – na początku dzieci wykonują zadania swobodnie, na tyle na ile potrafią. Uczą się popełniając błędy. Mają różnorodne bodźce, by budować bogaty zasób ruchowy i rozwijać układ nerwowy. Przy skrzacie i żaku rozwijamy podstawowe nawyki (np. wykonanie zadań lewą i prawą nogą 50%-50%, zmiany kierunków, obserwacja), a do nawyków technicznych przechodzimy w orliku (np. ułożenie nogi postawnej czy stopy).
Uffff… wyszło tego trochę! A nie omówiłem wszystkiego. Z pytaniami zapraszam do komentarzy lub na naszą GRUPĘ. Będzie też druga część notatek i omówienia wykładu trenera Marka Wanika, ale to dopiero za 2-3 tygodnie. Całe notatki (2 strony), możesz pobrać tutaj:
POBIERZ NOTATKI
Notatki zostały wykonane przeze mnie na podstawie szkolenia z trenerem Markiem Wanikiem pt. “Współczesne metody i tendencje szkolenia techniki młodych zawodników”, które odbyło się w Szczecinie, 18.05.2019.
