II Konferencja “Psychologia w sporcie dzieci i młodzieży” – relacja

23 maja 2015 roku odbyła się studencka konferencja “Psychologia w sporcie dzieci i młodzieży” na wydziale psychologii w Warszawie. Na wydarzeniu pojawiło się oczywiście wielu specjalistów z psychologii sportu, między innymi Paweł Habrat (psycholog sportu Zagłębia Lubin), Marcin Kwiatkowski  (psycholog, autor Sport and Minds), Kamil Radomski (psycholog sportu w Fundacji Sportu Pozytywnego), z którymi, jako uczestnik konferencji, miałem przyjemność porozmawiać osobiście.

Konferencja miała charakter wykładów dla wszystkich uczestników oraz warsztatów podzielonych na grupy: Rodzice, Nauczyciele/Trenerzy/Instruktorzy, Psycholodzy i studenci psychologii. Dodatkowo dla osób, które nie mogły brać udziału w warsztatach ze względu na ograniczoną ilość miejsc, odbywał się wykład oraz warsztat z koncentracji uwagi przygotowany przez koło naukowe psychologii sportu UW.

Na koniec konferencji odbył się  panel dyskusyjny na temat „Wypadanie w sporcie – jak sobie z nim radzić w przypadku młodych sportowców” z udziałem Marzanny Herzing, Marcina Sobczyka i znanego wszystkich trenerom piłki nożnej Markiem Dragoszem.

[divider]WNIOSKI I UWAGI Z KONFERENCJI[/divider]

WYKŁAD 1 – “NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI SPORTOWYCH A OGÓLNE PRAWIDŁOWOŚCI UCZENIA SIĘ I PAMIĘCI”

Podczas pierwszego wykładu Pani prof. dr hab. Ewy Czerniawskiej, można było usłyszeć wiele fachowej wiedzy na poziomie akademickim.

Wielkie doświadczenie Pani profesor, utwierdza ją w przekonaniu, że nie ma różnicy w uczeniu się umiejętności sportowych od pozostałych umiejętności w innych dziedzinach życia. Jednak, aby się czegoś nauczyć dzieci muszą przejść 3 etapy nabywania umiejętności, są to;

1. Etap Poznawczy – opisywany słowami, rozwiązywanie problemu, nabycie umiejętności np. prowadzenie piłki.
2. Etap Asocjacyjny – czynność nie jest wykonywana automatycznie.  Dostosowanie do specyfiki zadania, rozpoznanie wzorca i obciążenie pamięci operacyjnej. Przykład: Dziecko prowadzi piłkę w sposób mało kontrolowany i próbuje minąć przeciwnika (gra 1×1), który jest w pozycji „raka”.
3. Etap Autonomiczny – złożona procedura, ciężka do opisania słowami przez zawodnika oraz wzmocnienie wzorców ruchowych, które już posiada. Wykonuje zadanie bez ingerencji pamięci operacyjnej np. prowadzenie piłki. On to po prostu zna i wie  jak to wykonać i wykorzystać. Tworzy się tak zwana „reguła produkcji”. Im więcej reguł tym zawodnik staje się mistrzem.

Przejście z nowicjusza do eksperta, zajmuje nie mniej niż 10 lat pracy w danej dziedzinie. Wiąże się to z zasadą tworzenia tzw. „reguł produkcji”. Eksperci mają ich po prostu więcej!

Motywacja wewnętrzna powinna górować nad motywacją zewnętrzną. Bez motywacji wewnętrznej, zawodnik nie będzie mógł stać się mistrzem, ale mądrze prowadzona motywacja zewnętrzna również wzmacnia rozwój zawodnika. Mimo to, każdy zawodnik powinien mieć swoją indywidualną strategie wzmacniania motywacji  i obniżania napięcia emocjonalnego.

Podczas nabywania umiejętności, w trakcie trwania nauki zawsze będzie zauważalny progres i regres. W wieku od 12 do 15 lat wzrasta liczba strategii uczenia się możliwych do zastosowania. Potrzebny jest również do tego plan, monitoring oraz regulowanie postępów w uczeniu się.

WYKŁAD 2 – “DIAGNOZA, MONITORING I TRENING PSYCHOMOTORYCZNY”

Drugi wykład Pana mgr Marcina Kwiatkowskiego, był połączeniem praktyki w dziedzinie diagnozy i monitoringu z teorią i doświadczeniem psychologa sportu.

Podczas tego wystąpienia, mięliśmy przyjemność poznać przykłady badań, ich analizę oraz narzędzia stosowane w psychologii sportu w praktyce.

Do najważniejszych uzdolnień psychofizycznych, które trzeba starać się kształcić od najmłodszych lat, należą:
1. Czasy reakcji.
2. Koordynacja wzrokowo-ruchowa.
3. Czucie stawowo-mięśniowe.
4. Szybkość i dokładność spostrzegania.
5. Podzielność uwagi.
6. Uzdolnienia specjalistyczne.

Marcin Kwiatkowski prowadzi stronę www.SportandMinds.pl, na której znajdziecie wiele ciekawych badań na temat treningu psychmotorycznego.

WYKŁAD 3

Kolejną osobą, która poprowadziła wykład był psycholog sportu Paweł Habrat, który  na co dzień pracuje z klubem Zagłębie Lubin oraz kadrą Polski tenisa ziemnego w kategoriach U-12, U-13 i U-14. Jego wystąpienie było ciekawe pod względem łamania stereotypów na temat psychologów sportu. Sam prelegent przyznaje, że coraz lepiej układa się współpraca z trenerami i zwiększa się świadomość znaczenia psychologa jako członka sztabu szkoleniowego.

Zerknijcie na wywiad z Pawłem – https://www.youtube.com/watch?v=7-GQDy8Yny4

Fragment zajęć na zgrupowaniu z zawodnikami Zagłębia – https://www.youtube.com/watch?v=59MvBMmr5KQ

(dopisek Kuba: Pełen zaangażowania trening koncentracji za pomocą Jengi? Nawet wśród dorosłych graczy pierwszoligowego zespołu? Da się? Oczywiście!!)

[divider]WARSZTATY[/divider]

Drugim modułem konferencji były warsztaty. Ponieważ tworzymy nowy projekt związany z rodzicami, osobiście brałem udział w grupie “Rodzic”, gdzie poruszyliśmy dwa tematy:
1. „Wspieranie zaangażowania w rozwoju sportowym mojego dziecka” z ramienia Fundacji Sportu Pozytywnego poprowadził Kamil Radomski.
2. ”Trener – rodzic – zawodnik, czyli o tym jak ze sobą rozmawiać” poprowadzili Paweł Habrat i Jarosław Krajowski-Kukiel.

O tym, że rodzice mają ogromny wpływ na rozwój zawodnika, wie każdy z nas. Rodzic powinien po prostu interesować się sportem dziecka, pilnując przy tym, by nie stwarzać presji. Dobrym przykładem są rodzice tenisisty Rodgera Federera, którzy mieli ogromny wpływ na młodego zawodnika. Zobaczcie i posłuchajcie sami: https://www.youtube.com/watch?v=meMfkvg0Myw (filmik w języku angielskim) oraz świetny wywiad, o stylu w grze i dawania poczucia własnej wartości zawodnikom znanego trenera Reprezentacji USA w piłce nożnej Jurgena Klinsmanna https://www.youtube.com/watch?v=KtFHNP-a_UA (także język angielski).

[divider]6 KROKÓW ROZMOWY O SPORCIE[/divider]

Chciałbym przedstawić Ci 6 kroków rozmowy o sporcie, na linii rodzic-dziecko.

1. KROK – ustal swój cel rozmowy.
– jestem po stronie swojego dziecka,
– sport należy do dziecka nie do MNIE,
– zaangażuj dziecko w dyskusje o sporcie.
2. KROK – nastawienie na “powiedz mi więcej”.
– “chcę naprawdę usłyszeć co o tym myślisz!”.
3. KROK – SŁUCHAJ!
– pytaj więcej, mniej doradzaj,
– stosuj pytania otwarte (czyli takie na które niemożna odpowiedzieć “tak” lub “nie”, trzeba wypowiedź rozwinąć),
– pokaż dziecku, że słuchasz.
4. KROK – dziecko decyduje kiedy rozmawiać.
– unikaj rozmowy po meczu  w drodze do domu,
– rozmowa 12-24h po meczu.
5. KROK – rozmawiaj poprzez wspólną aktywność.
6. KROK – czerp przyjemność z rozmowy i daj ta przyjemność dziecku.

[divider]PYTANIA RODZICA[/divider]

Kolejną cenną wskazówką są pytania, które rodzic może zastosować w kierunku dziecka:
1. Czego się nauczyłeś dzięki temu doświadczeniu?
2. Dlaczego tak bardzo lubisz ten sport?
3. Co było fajnego podczas dzisiejszego treningu/meczu?
4. Co poszło dobrze (3 elementy)? Co poszło gorzej (1 element)? Co z tego wynika na przyszłość?
5. Jak ta lekcja w sporcie może przydać Ci się w życiu?
6. Czy myślisz, że zdystansowanie się do porażki jest ważne? Dlaczego?
7. Co sądzisz o dzisiejszej grze? Dlaczego możesz czuć się zadowolony, mimo tego, że przegrałeś?

[divider]PANEL DYSKUSYJNY[/divider]

Ostatnią część konferencji był panel dyskusyjny na temat „Wypadanie w sporcie – jak sobie radzić w przypadku młodych sportowców”, o którym wspomniałem już we wstępie wpisu.

Problem wypadania ze sportu dzieci i młodzieży jest wielowymiarowy. Poczynając od rodziców, po rozwój osobowości i brak umiejętności , aż do braku finansowania sportu. Sęk w tym żeby odnieść sukces musisz czuć komfort… w niekomfortowych warunkach. Tak również się zdarza i musimy się z tym uporać osobiście.

[divider]PODSUMOWANIE[/divider]

Nowoczesny trener, oprócz swojej praktycznej wiedzy psychologicznej, powinien poszerzać swoje horyzonty o wiedzę w tej ważnej dla sportu dziedzinie nauki. Im, więcej zrozumiemy, tym lepiej będziemy wypełniać swoją misję jako szkoleniowiec. Po drugie zrozumienie roli rodzica, jak również jego edukacja, ma ogromny wpływ na jakość naszej pracy. Musimy uświadomić sobie rolę rodzica w całym procesie szkolenia. Dlatego też gorąco zachęcam do poświęcenia uwagi psychologii sportu, roli psychologa sportowego w drużynie lub sporcie indywidualnym, jak również swojej osobie w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Na zakończenie mam dla Ciebie szczególnie cenne pozycje książkowe zaczerpnięte z tego wydarzenia:
– „Siła woli” Roy Baumester,
– „Mój sport, moja radość” Blacharz Jan, Siekańska Małgorzata.

Mam nadzieję, że wyniesiesz cenne informacje do swojej pracy z tej relacji! Jeśli masz jakieś pytania lub wątpliwości to zapraszam do komentarzy pod wpisem. Możesz śmiało poruszać każdy temat związany z psychologią w sporcie!