Dzisiaj mam dla Was gościnny wpis przygotowany przez trenerów z Peak Per4mance. Dotyczy on w głównej mierze rozwoju motorycznego dzieci w wieku 8-10 lat, ale jest też kilka słów o fazie FUNdamentu, która obejmuje jeszcze młodsze dzieci.
Jest to wprowadzenie do tematu przygotowania motorycznego dzieci. Znajdziecie tutaj kilka wskazówek dotyczących rozwoju poszczególnych zdolności motorycznych (szybkość, moc, zwinność, gibkość, siła, wytrzymałość), jak i ogólne porady na temat rozwoju ruchowego najmłodszych.
Dajcie znać jeśli pomysł na wpisy tego typu Wam się spodoba to zaczną pojawiać się częściej. Poprosimy fachowców o wypowiedzenie się na różne tematy związane z treningiem dzieci!
A teraz zapraszam do lektury materiału od Peak Per4mance.
Przygotowanie motoryczne dzieci w wieku 8-10 lat w modelu długofalowego rozwoju sportowca.
Przygotowanie motoryczne dzieci w wieku 8-10 lat nabiera coraz większego znaczenia. Dotychczas przygotowanie ogólnorozwojowe zastępowało potrzebę ruchu i rozwój podstawowych umiejętności fizycznych. Stopniowy wzrost udziału dziecka na treningach piłki nożnej, wymaga odpowiedniego przygotowania go pod kątem sprawności, aby w przyszłości było ono odporne na obciążenia treningowe, minimalizując ryzyko powstania kontuzji.
Jaki etap stanowi ten przedział wiekowy w długofalowym rozwoju młodego sportowca? Jakie cechy motoryczne należy rozwijać w tym czasie oraz na którą z tych cech przypada okno przyspieszonej adaptacji? Które formy nauczania są najbardziej skuteczne? O tym napiszemy w poniższym artykule.
Model długofalowego rozwoju młodego sportowca
Zapoczątkowany w Kanadzie model długofalowego rozwoju młodego sportowca (Long-term Athletes Development) stworzony przez Istvan’a Balyi sugeruje, iż przedział wiekowy miedzy 6-9 lat dla chłopców i 6-8 lat dla dziewczynek przypada na fazę rozwoju FUNdamentu, natomiast wiek 9-12 lat u chłopców i 8-12 lat u dziewczynek jest etapem Nauki Treningu. Ostatni z nich kończy się mniej więcej przed wejściem dziecka w fazę dynamicznego wzrostu, w którym następuje okres pokwitania.
Model ten opiera się na wieku rozwojowym, w celu wykorzystania okresów sensytywnych dla maksymalnego rozwoju potencjału ruchowego dziecka. Jest to bardzo przejrzysty przewodnik poruszający aspekt systematycznego rozwoju młodego zawodnika. Model ten nie jest do końca idealny, ponieważ ciężko określić ścisłe granice pomiędzy danym etapem. Wśród dzieci tej samej płci występuje spora rozpiętość pomiędzy rozwojem mentalnym, biologicznym czy sprawnościowym. Każde z nich będzie w inny sposób reagowało na bodźce treningowe. Pozytywny efekt treningowy osiągniemy poprzez umiejętne mieszanie się form i metod, ale zanim szczegółowo o tym powiemy, warto poznać dokładniej każdy z tych etapów osobno.
FUNdament
FUNdament, stanowi fazę rozwoju podstaw ruchowych, dzięki którym dziecko będzie w stanie uczestniczyć w sporcie. W tym czasie uczy się podstawowych umiejętności ruchowych jakimi są: bieganie, kopanie, rzucanie, pływanie, skakanie itp. Jeśli dziecko nie opanuje którejś z tych umiejętności (np. biegania), nie będzie w stanie wziąć udziału w tych aktywnościach, które opierają się na poruszaniu się po boisku czy na stadionie.
Dodatkowo w tym czasie rozwija się koordynacja ruchowa, umiejętność opanowywania coraz bardziej złożonych ruchów. Stąd też łatwość w uczeniu się techniki kopnięć czy dryblingu. Środowisko rozwoju będzie obfite w rożnego rodzaju zabawy i gry ruchowe. Mnogość sprzętu, ciekawość i atrakcyjność zajęć będzie zachęcać dziecko do udziału. Formy zabawowe będą opierały się jeszcze na wyobraźni dziecka, sprawieniu przyjemności z wykonywania zadanego ćwiczenia.
Nauka Treningu
Etap Nauki Treningu rozpoczyna się w chwili gdy dziecko zwiększa swoją samoświadomość, jest w stanie skupiać dłuższą uwagę na zadaniu oraz staje się coraz bardziej wytrwałe w jego wykonaniu. W tym okresie koordynacja jest już bardzo złożona, zwiększa się precyzja ruchów i ich specjalizacja. Dzieci są głodne ruchu, chętnie uczą się czegoś nowego a dominującą formą staje się forma ścisła, która w określony sposób wskazuje jak dane ćwiczenie należy wykonać bez odstępstw od reguły.
W wieku 8-10 lat skuteczne na treningu będzie mieszanie form treningowych z racji tego, iż największe efekty jeszcze na tym etapie osiągniemy pobudzając u dziecka wyobraźnię, bez wdzierania się monotonii w trening. Z drugiej strony możemy je przygotowywać stopniowo do wymogów, które będą stawiane przed nimi w późniejszym wieku.
Miedzy innymi jest to doskonały etap do kształtowania podstawowych wzorców ruchowych, w bardziej zaplanowany i usystematyzowany sposób. Wzorce pchania i ciągnięcia z własnym ciężarem ciała będą w późniejszym wieku zastępowane ciężarem zewnętrznym (od piłek lekarskich i lekkich gryfów po hantle i sztangi). Stąd też ważna jest jakość ruchu, której nie będziemy w stanie nauczyć bez formy ścisłej. To samo tyczy się wzorców poruszania się. Od marszy i ćwiczeń postawy biegowej przy ścianie po sprinty z obciążeniem.
Rozwój cech motorycznych
Skuteczność każdego ruchu w piłce nożnej zależy w głównej mierze od poziomu rozwoju cech motorycznych, do których zaliczamy szybkość, siłę, moc, zwinność, gibkość i wytrzymałość. Które z tych cech będziemy rozwijać w wieku 8-10 lat? Dziecko w tym okresie jest neuroplastyczne, co oznacza że adaptuje swój układ nerwowy do bodźców treningowych. Ciągłe powtarzanie prawidłowych wzorców wyrobi pozytywne nawyki, powodując pojawienie się połączeń nerwowych, które odpowiednio często pobudzane rozwiną automatyzm ruchowy.
Poniżej podajemy w jaki sposób rozwijać podstawowe cechy motoryczne w tym okresie:
- SZYBKOŚĆ: w kształtowaniu szybkości największą korzyść dzieci wyniosą z treningu sprinterskiego. Powinniśmy skupić się na technice ruchu, prawidłowej postawie w trakcie biegu.
- MOC: trening mocy najlepiej zastąpi metoda plyometryczna, w której na samym początku będziemy nauczać techniki lądowania i wyskoku. Absorpcja energii w trakcie lądowania będzie pośrednio wpływać na rozwój siły ekscentrycznej, natomiast technika wyskoku będzie podłożem do kształtowania mocy.
- ZWINNOŚĆ: najlepiej kształtować ją poprzez pracę nad techniką poruszania się i zatrzymywania ruchu. Od zaplanowanej zmiany kierunku ruchu przechodzimy do bardziej reaktywnych form, zależnych od bodźców zewnętrznych, na które zawodnik musi zareagować. Dodatkowo zwinność również dotyczyć będzie form gimnastycznych, takich jak przewrót w przód, wymyk, stanie na rękach itp.
- GIBKOŚĆ: w tym czasie (8-10 lat) powinna być podtrzymywana, utrzymanie pełnego zakresu ruchu w stawach to podstawa w prewencji urazów.
- SIŁA: trening siłowy powinien opierać się na pracy z własnym ciężarem ciała i podlegać stopniowej progresji. Nie ma przeciwwskazań do treningu siłowego jeśli jest dobrze zaplanowany i kontrolowany, bowiem wzmacnia gęstość kości, poprawia metabolizm i wytrzymałość.
- WYTRZYMAŁOŚĆ: kształtowanie wytrzymałości tlenowej nie jest w tym okresie tak istotna, ponieważ w wyniku zmian biologicznych, jej poprawa zachodzi w późniejszym okresie (po pokwitaniu).
Aktywność fizyczna jest niezbędnym aspektem w kształtowaniu kandydata na sportowca. Jest to proces długofalowy. Kierując się modelem rozwoju, jesteśmy w stanie w optymalny sposób rozwinąć dziecko, bez pominięcia najlepszego dla niego okresu do kształtowania danej cechy motorycznej.
Zróżnicowany rozwój dzieci w tym czasie będzie zmuszał nas do ciągłych zmian w zakresie metod i form nauczania, ich dostosowywania w zależności od potrzeb. Pamiętając przysłowie „Czym skorupka za młodu nasiąknie…” musimy pamiętać o wysokiej jakości treningu, gdyż szybko przeniesie się on na jakość gry i postępy w piłce nożnej.
Autorami tekstu są Witold Zielazek i Jakub Grzęda – trenerzy z ekipy Peak Per4mance (www.peakper4mance.pl).
Witold Zielazek – współwłaściciel firmy Peakper4mance zajmującej się rozwojem kompetencji trenerskich w zakresie przygotowania motorycznego. Zajmuje się przygotowaniem motorycznym zawodników Parku Tenisowego Olimpia. Swoją opieką obdarzał również wielu zawodników, wspierając Program Juniorski Squasha, zespół Enea Basket Poznań oraz kobiecą reprezentacje Polski U-19 w piłce nożnej. Jest absolwentem Akademii Wychowania Fizycznego.
Jakub Grzęda – współwłaściciel firmy Peakper4mance. Na co dzień pracuje w Akademii Lecha Poznań, gdzie odpowiedzialny jest za przygotowanie fizyczne. Rozwija się na wielu płaszczyznach, wspierając swoim doświadczeniem Posnania Rugby Club, koszykarki Enea Basket Poznań czy Polską Federację Squash’a . Wykładowca na kursach trenerskich Polskiego Związku Piłki Nożnej. Jest absolwentem studiów na kierunku Wychowanie Fizyczne ze specjalizacją Trener Przygotowania Fizycznego.
Witold i Jakub dziękuję za ten wpis! Temat jest niezwykle ważny, więc trzeba wiedzieć jak robić to dobrze. Zachęcam wszystkich do zadawania pytań na temat przygotowania motorycznego dzieci w wieku 6-9 lat (FUNdament) i 8-12 lat (Nauka Treningu). Jeśli zbierzemy ich kilka to może odpowiedzi umieścimy w kolejnym wpisie, co wy na to?
Sam chętnie bym zapytał jeszcze o kilka rzeczy, więc zachęcam – siadajcie do klawiatur i piszcie w komentarzach pod wpisem!
5 komentarzy
-
Świetny artykuł! Pytanie: czy Waszym zdaniem ma sens zastąpienie na okres 2-3 miesięcy treningu czysto piłkarskiego (z akcentami kształtowania zdolności motorycznych) treningiem stricte motorycznym w celu nadrobienia zaległości techniki biegowej i koordynacji w etapie Nauka Treningu, tak aby nie stracić zbytnio na rozwoju techniki piłkarskiej?
-
Spóźniona odpowiedź, ale tak przez przypadek trafiłem na artykuł i widzę, że innych odpowiedzi brak -odpisze może innym w przyszłości się przyda, bo Ty Wojtku odpowiedź na zadane pytanie pewnie już znasz. Piszę jako były lekkoatleta i ojciec syna (8lat) który kocha piłkę;) Czy ma sens zastąpienie treningu czysto piłkarskiego i skupieniu się na rozwijaniu zdolności motorycznych – moim zdaniem nie i to tylko i wyłącznie z jednego powodu. Nie wytłumaczysz dziecku 8 letniemu który jest “sfiksowany” na punkcie piłki nożnej, aby na kilka miesięcy się z nią pożegnał i skoncentrował się na innych elementach które w przyszłości zaprocentują. Kontuzja, która uniemożliwia kopanie futbolówki a jednak wykonywanie innych ćwiczeń przez okres tygodnia czy dwóch może i przejdzie, ale nie świadoma rezygnacja z pasji, żeby w przyszłości było jeszcze lepiej. To jest moja subiektywna opinia. Natomiast nie widzę żadnych przeszkód, aby jednak wplatać w każdy jeden trening czy nawet rozpoczynać trening akcentami poprawiającymi zdolność/cechy motoryczne plus dodatkowy np. raz w tygodniu skupić się na takim właśnie treningu, ale oczywiście 7 futbolówek obok przy linii w pogotowiu musi czekać 😉 (odpowiedź skierowana do Wojtka i Tomka)
-
-
Witam
zespół U9- czy wskazany jest trening lekkoatletyczny z trenerem personalnym ( technika biegu itd.)? Czy może wystarczą ćwiczenia wplecione w trening ? Proszę o kilka przykładowych ćwiczeń jeżeli jest to oczywiście możliwe .
Pozdrawiam
Tomek
-
Ja uważam wręcz, że takich artykułów powinno być jak najwięcej. To jest bardzo ważna kwestia, ponieważ złoty okres motoryczności jest jednym z dwóch krytycznych okresów w trakcie kształtowania się organizmu i nie da się nadrobić powstałych zaniedbań w późniejszym czasie. Także bardzo chętnie poczytam więcej na ten temat, nawet bardziej szczegółowo. Jedna tylko uwaga. Nie ma czegoś takiego jak “cechy motoryczne”. Są tylko zdolności. To często powtarzany błąd.
-
Co do pierwszej wypowiedzi absolutnie się zgadzam i popieram co do samej uwagi odnośnie cech motorycznych czy zdolności motorycznych to chyba nie ma sensu i nie o to chodzi w tym artykule, żeby się czepiać samego nazewnictwa zdolności/cechy, bo jeden powie siła, szybkość, wytrzymałość a drugi skoczność, zręczność czy gibkość. Nomenklaturę bym zostawił profesorom przez duże P a tu pogadał o tym co dla naszych dzieci jest najważniejsze 😉
-
